«Δεν πρόκειται να υπάρξει καμία αλλαγή πριν ολοκληρωθεί μια εμπεριστατωμένη ανάλυση που θα οδηγήσει σε ανασχεδιασμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» τόνισε μιλώντας στην «Εφ.Συν» η αναπληρώτρια υπουργός Σία Αναγνωστοπούλου. 

Προς το παρόν, είπε, και επειδή η υποχρηματοδότηση έχει φτάσει σε οριακά επίπεδα λειτουργίας στα ΑΕΙ, έχουν ληφθεί μέτρα μείωσης των λειτουργικών δαπανών τους.

Παράλληλα, εξασφαλίστηκε πίστωση 500 θέσεων μελών ΔΕΠ, με πρώτο στόχο την ανάσχεση της υποστελέχωσης, ενώ επίκειται η κατανομή άλλων 500 θέσεων το φθινόπωρο. 

Σύμφωνα με την κ. Σία Αναγνωστοπούλου, η υπεράσπιση του άρθρου 16 συνιστά έναν από τους πυλώνες της δημόσιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, ενώ σε ό,τι την αφορά, θεωρεί ότι αυτή τη στιγμή τα ηλεκτρονικά συγγράμματα δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το έντυπο σύγγραμμα που διανέμεται δωρεάν στους φοιτητές/-τριες.

Αλλαγές θα υπάρξουν στο σύστημα μετεγγραφών των φοιτητών, ωστόσο, όσο η χώρα είναι σε κρίση, οι μεγάλες αλλαγές αναγκαστικά θα περιμένουν. 

Η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση των ΑΕΙ, ιδιαίτερα τα μνημονιακά χρόνια, έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο στη λειτουργία των πανεπιστημίων. Υπάρχει κάποιο σχέδιο άμεσης ανακούφισης; 

Τα χρόνια της κρίσης τα ΑΕΙ έχουν πληρώσει δυσανάλογα υψηλό τίμημα. Στόχος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. ήταν και παραμένει η ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα των ΑΕΙ.

Κινούμενοι προς αυτή την κατεύθυνση, εξασφαλίσαμε την κατανομή και πίστωση 500 θέσεων μελών ΔΕΠ, με στόχο, πρώτο, την ανάσχεση της υποστελέχωσης των ΑΕΙ και, δεύτερο και σημαντικότερο, τη διασφάλιση κάποιων ελάχιστων προϋποθέσεων που είναι απαραίτητες για την αναπαραγωγή των ΑΕΙ, όπως η ανανέωση του διδακτικού προσωπικού με πρόσληψη νέων επιστημόνων, για πρώτη φορά τα τελευταία 6 χρόνια.

Επίκειται η κατανομή άλλων 500 θέσεων το φθινόπωρο. Σε ό,τι αφορά την υποχρηματοδότηση, η οποία έχει φτάσει σε οριακά επίπεδα λειτουργίας τα ΑΕΙ, έχουν ληφθεί μέτρα μείωσης των λειτουργικών δαπανών τους. 

Σχεδιάζετε αλλαγές στον χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με αναδιαρθρώσεις και συγχωνεύσεις σχολών. Ακούστηκαν ανάμεσα σε άλλα απορρόφηση ΤΕΙ από πανεπιστήμια και μετατροπή τμημάτων ΤΕΙ χαμηλής ζήτησης σε ΙΕΚ. Υπάρχει ένα συνολικό σχέδιο; 

Οπως έχω τονίσει πολλές φορές, δύσκολα πρέπει να ιδρύεται ένα ανώτατο ίδρυμα και ακόμα πιο δύσκολα πρέπει να κλείνει.

Το άναρχο τοπίο που έχει δημιουργηθεί και το οποίο είχε βασιστεί σε λιγότερο ακαδημαϊκά και περισσότερο σε πελατειακά και τοπικιστικά κριτήρια δεν μπορεί να διορθωθεί με «ασκήσεις επί χάρτου».

Είμαστε σε φάση ενδελεχούς μελέτης του χάρτη των ΑΕΙ. Δεν πρόκειται όμως να υπάρξει καμία αλλαγή πριν ολοκληρωθεί μια εμπεριστατωμένη ανάλυση που θα οδηγήσει σε ανασχεδιασμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Σε κάθε περίπτωση μπορούμε να πούμε πως οι μεγάλες αλλαγές στην παιδεία χρειάζονται χρήματα. Οσο η χώρα είναι σε κρίση, οι μεγάλες αλλαγές αναγκαστικά θα περιμένουν. 

Ποιες είναι οι παρεμβάσεις εκείνες από τη μεριά σας που αποδεικνύουν έμπρακτα την αντίπαλη πρότασή σας σε όσα νομοθέτησαν οι προηγούμενες ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας την περίοδο 2010-2014; 

Κατ' αρχάς, ενίσχυση με νομοθετικές διατάξεις του ακαδημαϊκού και δημοκρατικού χαρακτήρα των ΑΕΙ. Αυτές οι δύο έννοιες (ακαδημαϊκότητα, δημοκρατία) είναι στενά συνδεδεμένες.

Από τις πρώτες νομοθετικές πρωτοβουλίες που πήραμε ήταν η κατάργηση της αρμοδιότητας των συμβουλίων των ιδρυμάτων να προεπιλέγουν τους υποψήφιους πρυτάνεις, κοσμήτορες κ.λπ.

Μια αρμοδιότητα που υπονόμευε τον δημοκρατικό, άρα και ακαδημαϊκό χαρακτήρα των ΑΕΙ. Ενισχύσαμε τον ρόλο του τμήματος, του πυρήνα της ακαδημαϊκής και δημοκρατικής λειτουργίας των ΑΕΙ. 

Με στοχευμένες νομοθετικές παρεμβάσεις προσπαθούμε να άρουμε τις δυσλειτουργίες που δημιούργησε ο νόμος 4009/2011, ένας νόμος που, σε κρίσιμα θέματα, δεν έχει κανονιστική υπόσταση, παραμένοντας βαθιά ιδεοληπτικός.

Με νέες νομοθετικές ρυθμίσεις εξασφαλίζουμε την ενίσχυση της αυτονομίας των ιδρυμάτων, δίνοντάς τους την ελευθερία να αποφασίζουν, μέσα από τα συλλογικά τους όργανα, για κάθε λειτουργικό ζήτημα που τα αφορά.

Ετσι κι αλλιώς, τα πορίσματα του εθνικού διαλόγου που ολοκληρώνονται, θα μετουσιωθούν σε νομοθετικές πρωτοβουλίες, με στόχο πάντα αυτό που προανέφερα, την ακαδημαϊκότητα και τη δημοκρατία. 

 Εχετε δηλώσει ότι αυτό που σας ενδιαφέρει είναι ο δημόσιος χαρακτήρας της Παιδείας. Θα θέλαμε στο πλαίσιο αυτό μια τοποθέτησή σας πάνω στο άρθρο 16, καθώς και τη στάση σας απέναντι στις εκπαιδευτικές επιχειρήσεις που ονομάζονται πανεπιστήμια. 

Η υπεράσπιση του άρθρου 16 συνιστά -κατά τη γνώμη μου- έναν από τους πυλώνες της δημόσιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αλλά και προϋπόθεση διατήρησης του ίδιου του δημόσιου χώρου.

Αυτό που προσπαθούμε τώρα να κάνουμε είναι να αποτυπώσουμε με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια τους τρόπους με τους οποίους σε αυτά τα 6 χρόνια της κρίσης καταστρατηγείται ο δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας της παιδείας. 

Αυτό που διαπιστώνουμε μέχρι σήμερα είναι ότι: οι προηγούμενες κυβερνήσεις, αντί να χρησιμοποιήσουν τον δημόσιο χαρακτήρα των ιδρυμάτων ως όπλο για τη συνοχή της κοινωνίας, για την ισότητα όλων των νέων και εν τέλει για τη δίκαιη κοινωνικά ανάπτυξη, δημιούργησαν προϋποθέσεις «αναρχίας».

Δημιούργησαν ένα πολύπλοκο και σύνθετο δίκτυο «ιδιωτικοποίησης» του δημόσιου χαρακτήρα των ΑΕΙ.

Η λύση στην οικονομική ανέχεια δεν μπορεί να είναι ο νόμος της ζούγκλας.

Δεν λύνεις το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης, στερώντας τη δημόσια παιδεία από ένα κρίσιμο κανονιστικό πλαίσιο που διασφαλίζει όχι μόνο τις προϋποθέσεις ακαδημαϊκής λειτουργίας, αλλά και της ισότητας και της κοινωνικής συνοχής. 

Εχετε δηλώσει ότι θα επανεξετάσετε το θέμα των μετεγγραφών φοιτητών. Πιστεύετε ότι εάν δεν υπάρχει αύξηση της χρηματοδότησης της φοιτητικής μέριμνας (σίτιση, στέγαση), έτσι ώστε ο φοιτητής που σπουδάζει εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας να μην επιβαρύνει τα ισχνά οικονομικά της οικογένειάς του, μπορείτε να δώσετε λύση που να καλύπτει τη ζήτηση; 

Σκοπεύουμε να νομοθετήσουμε στη βάση της εμπειρίας που αποκομίσαμε από τις μετεγγραφές φέτος.

Οσο η χώρα είναι σε κατάσταση «πολέμου», κάθε νέος πρέπει να έχει το δικαίωμα να σπουδάσει.

Αυτό σημαίνει ότι λάβαμε και θα λάβουμε σοβαρά υπόψη μας τον σεβασμό του νόμου, σταθμίζοντας όμως δύο εξίσου προστατευόμενα έννομα αγαθά.

Πρώτον, την εξασφάλιση της εν τοις πράγμασι δυνατότητας φοίτησης των νέων ανθρώπων στις συνθήκες της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης.

Δεύτερον, τη διασφάλιση απρόσκοπτης και ομαλής λειτουργίας των ΑΕΙ και τη διατήρηση της ισορροπίας του ακαδημαϊκού χάρτη έτσι ώστε να μην αποψιλώνονται τα περιφερειακά ιδρύματα. 

Τελευταία, για ακόμη μια φορά, μέσω του εθνικού διαλόγου, επανέρχεται το θέμα των ηλεκτρονικών συγγραμμάτων που θα αντικαταστήσουν τα έντυπα συγγράμματα. Πώς τοποθετείστε απέναντι σε μια τέτοια πρόταση; 

Η οποιαδήποτε γνώμη ή άποψη εκφράζεται στον εθνικό διάλογο είναι προς συζήτηση και σεβαστή.

Σε ό,τι με αφορά, θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή τα ηλεκτρονικά συγγράμματα δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το έντυπο σύγγραμμα που διανέμεται δωρεάν στους φοιτητές/-τριες.

Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να στερήσουμε τους φοιτητές από μια επιλεγμένη, συμπληρωματική βιβλιογραφία εκδόσεων σε ηλεκτρονική μορφή. 

Είναι μια πρώτης τάξεως δυνατότητα εξοικείωσης με τα διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα, ωστόσο θεωρώ ότι το έντυπο πανεπιστημιακό σύγγραμμα, όπως το έντυπο βιβλίο άλλωστε, πρέπει να αποτελεί την αφετηρία, την πυξίδα, αλλά και καταφύγιο τόσο στις ακαδημαϊκές αναζητήσεις των νέων ανθρώπων όσο και στη ζωή εν γένει των ανθρώπων.

Τελικά, είναι ωραίο η σχολή του κάθε φοιτητή να συμβάλλει έστω και με περιορισμένο τρόπο στο χτίσιμο της μελλοντικής του βιβλιοθήκης.