08-02-23 Διεξαγωγή «ελληνικής PISA» - Εθνικών Εξετάσεων Διαγνωστικού Χαρακτήρα 2023 και συμπεράσματα Εξετάσεων 2022

Με Υπουργική Απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, ορίζονται οι λεπτομέρειες των εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα για μαθητές της ΣΤ΄ τάξης των Δημοτικών σχολείων και της Γ΄ τάξης των Γυμνασίων σε θέματα που περιέχονται στα προγράμματα σπουδών των γνωστικών αντικείμενων της Νεοελληνικής Γλώσσας και των Μαθηματικών, για το σχολικό έτος 2022-2023, οι οποίες θα διενεργηθούν σε εθνικό επίπεδο, για δεύτερη συνεχή χρονιά. Σκοπός των εξετάσεων αυτών είναι η εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία της υλοποίησης των Προγραμμάτων Σπουδών και τον βαθμό επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η «ελληνική PISA» εντάσσεται στην πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας για χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής στη βάση μετρήσιμων αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η Επιστημονική Επιτροπή, αποτελούμενη από μέλη της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), επικαιροποιεί το υπάρχον πλαίσιο διενέργειας εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα που εφαρμόστηκε το Μάιο του 2022, και έχει την εποπτεία στις διαδικασία στις τις φετινές εξετάσεις, στις οποίες θα προστεθούν και ανοικτού τύπου σύντομης απάντησης ερωτήσεις, πλην του κλειστού τύπου, που υπήρχαν αποκλειστικά πέρυσι.

Οι εξετάσεις θα υλοποιηθούν σε αντιπροσωπευτικό δείγμα τουλάχιστον 6.000 μαθητών σε ανώνυμη βάση, από τουλάχιστον 600 συμμετέχουσες σχολικές μονάδες στρωματοποιημένης δειγματοληψίας. Η χρονική διάρκεια της εξέτασης ορίζεται σε 75 λεπτά ανά γνωστικό αντικείμενο, με ενδιάμεσο εσωτερικό διάλειμμα 30 λεπτών.

****

Κατόπιν μελέτης και αποτίμησης των αποτελεσμάτων των Εθνικών Εξετάσεων Διαγνωστικού Χαρακτήρα (ν. 4823/2021) – «ελληνικής PISA» 2021-2022, η αρμόδια Επιστημονική Επιτροπή (Ε.Ε.) προέβη στη διατύπωση συμπερασμάτων και προτάσεων, οι οποίες κατατέθηκαν στην Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, κ. Νίκη Κεραμέως, προκειμένου να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής με στόχο τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Οι εν λόγω εξετάσεις διενεργήθηκαν για πρώτη φορά στις 18 Μαΐου 2022 σε  554 Σχολεία, Δημοτικά (ΣΤ’ τάξη) και Γυμνάσια (Γ’ τάξη), όλων των τύπων όλης της χώρας, με τη συμμετοχή 11.411 μαθητών. Τα κύρια σημεία της Έκθεσης της Ε.Ε., ανά γνωστικό αντικείμενο και βαθμίδα εκπαίδευσης, συνοψίζονται στα εξής:

• Ως προς το μάθημα της Γλώσσας κρίνεται αναγκαίο να ενδυναμωθεί η κειμενοκεντρική προσέγγιση του γλωσσικού μαθήματος με εστίαση στην παιδαγωγική των πολυγραμματισμών και στη νοηματοδότηση της γλωσσικής πολυμορφίας και ετερότητας. Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στη διαχείριση και οργάνωση της πληροφορίας, στις τεχνικές πύκνωσης του λόγου, στην αξιοποίηση δραστηριοτήτων εμβάθυνσης καθώς και στην καλλιέργεια μεταγνωστικών ικανοτήτων μέσω σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων.
• Αντίστοιχα, ως προς το μάθημα των Μαθηματικών αναδεικνύεται η ανάγκη εμπέδωσης βασικών μαθηματικών εννοιών μέσω της συστηματικής εξάσκησης στην επίλυση προβλημάτων καθώς και η ενίσχυση του μαθηματικού συλλογισμού και της επιχειρηματολογίας μέσα από μετατοπίσεις στη διδακτική πρακτική που εστιάζουν στη συμπερίληψη και στη σύνδεση των Μαθηματικών με τον πραγματικό κόσμο.

Τα συμπεράσματα αυτά ελήφθησαν υπόψη κατά το φετινό σχεδιασμό του θεσμού. Οι αλλαγές αυτές αφορούν σε μια ορθολογικότερη κατανομή των ερωτήσεων ανά επίπεδο δυσκολίας στους επιμέρους θεματικούς άξονες, ενώ σημαντική καινοτομία αποτελεί η εισαγωγή ερωτήσεων ανοιχτού τύπου, μέσω των οποίων μπορεί να αποτυπωθεί ακριβέστερα η πορεία του συλλογισμού και οι δυνατότητες γραπτής έκφρασης των μαθητών. 

Σε επίπεδο διατύπωσης προτάσεων εκπαιδευτικής πολιτικής σημειώνεται ότι η ανάγκη ενίσχυσης της κριτικής σκέψης των μαθητών, όπως προέκυψε μέσα από την πρώτη εφαρμογή των Εθνικών Εξετάσεων Διαγνωστικού Χαρακτήρα, συνιστά κυρίαρχη βάση στην οποία θεμελιώνονται οι προωθούμενες αλλαγές στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, με αφετηρία την εκπόνηση των νέων Προγραμμάτων Σπουδών. Πιο συγκεκριμένα, η καλλιέργεια της προσληπτικής ικανότητας των μαθητών/-τριών μέσω της ανάπτυξης της συνδυαστικής κριτικής σκέψης, που βασίζεται στη διερευνητική προσέγγιση της γνώσης (σε επίπεδο γλωσσικού και μαθηματικού γραμματισμού), προάγεται μέσα από τα νέα Προγράμματα Σπουδών και ενισχύεται με την εισαγωγή του «πολλαπλού βιβλίου», μέσω του οποίου και ειδικότερα μέσω της σύνδεσής του με τη δημιουργία αποθετηρίων ψηφιακών μαθησιακών αντικειμένων, οι μαθητές και οι μαθήτριες θα έρχονται σε επαφή και άμεση αλληλεπίδραση με έναν ανοιχτό ψηφιακό κόσμο γνώσης και πληροφορίας.

Επιπρόσθετα, λαμβάνοντας υπόψη τον κυρίαρχο ρόλο του εκπαιδευτικού ως κινητήριου μοχλού της εκπαιδευτικής διαδικασίας, το ΙΕΠ προωθεί μια σειρά επιμορφωτικών δράσεων που εκκινούν από την Πιλοτική Εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη διανύοντας το δεύτερο έτος εφαρμογής, ενώ κατά το τρέχον σχολικό έτος διενεργείται επιμόρφωση 32.000 εκπαιδευτικών στα νέα Προγράμματα Σπουδών. Παράλληλα, ενεργό ρόλο στη διάχυση των ευρημάτων της έρευνας προς το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας πρόκειται να αναλάβουν οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τους Ενδοσχολικούς Συντονιστές στο πλαίσιο της οργάνωσης στοχευμένων επιμορφωτικών δράσεων, τόσο σε επίπεδο Δ/νσης Εκπαίδευσης όσο και σε ενδοσχολικό επίπεδο. Οι δράσεις αυτές στόχο έχουν τη διαμόρφωση κοινοτήτων μάθησης για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην αντιμετώπιση των ζητημάτων που ανέδειξε η έρευνα, όσον αφορά σε μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές, λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα για τη βελτίωση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου ενόψει της εφαρμογής των νέων Προγραμμάτων Σπουδών και του «πολλαπλού» βιβλίου.

Έκθεση για τις Εξετάσεις Διαγνωστικού Χαρακτήρα: Αποτελέσματα, Διαπιστώσεις και Προτάσεις 2022