Παρουσιάζεται το σχέδιο παρέμβασης του Υπουργείου Παιδείας στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, ως αποτέλεσμα εργασίας της ειδικής ομάδας που συστήθηκε από την Υπουργό Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου, από το Νοέμβριο του 2009.

Το κείμενο εστάλη στον Υπουργό Εσωτερικών ΗΔΑ, Γιάννη Ραγκούση, ως συνέχεια της πρωτοβουλίας του Πρωθυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου, και της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών, τον Ιανουάριο.

Ακολουθεί το κείμενο: 

Το ζητούμενο για το  Ιστορικό Κέντρο είναι να αντιμετωπιστεί σοβαρά και με Ολοκληρωμένη Πολιτική Παρεμβάσεων, προκειμένου να ενισχυθεί η πολεοδομική και περιβαλλοντική προστασία των περιοχών, καθώς και ο κοινωνικός εξοπλισμός τους.

Στον αποδομημένο  δημόσιο χώρο και στον αποδυναμωμένο κοινωνικό ιστό,  το οποιοδήποτε πόνημα πρέπει να λάβει υπόψη πώς θα επανακαθορίσουμε το ρόλο του Κέντρου της Αθήνας.

Δίνοντας έμφαση στην αποκατάσταση και ενδυνάμωση της συνοχής του κοινωνικού ιστού μέσα από τον σχεδιασμό των αναπλάσεων,  στις  βασικές προτεραιότητες εντάσσεται η   δημιουργία κατάλληλων υποδομών για την  κάλυψη των αναγκών κοινωνικού εξοπλισμού  και εκπαίδευσης.

Αξιολογώντας τα στοιχεία σε κάθε διαμέρισμα του Δήμου της Αθήνας, διαπιστώσαμε  την ανάγκη τόσο της ποσοτικής όσο και της ποιοτικής αναβάθμισης της σχολικής στέγης στην Αθήνα.

Τα προβλήματα που εντοπίσαμε σχετικά με την σχολική στέγη στην Αθήνα είναι τα εξής :

1. 1. η λειτουργία των σχολείων έχοντας:

10% διπλοβάρδια στα Δημοτικά

15% διπλοβάρδια στα Γυμνάσια

10%  διπλοβάρδια στα Λύκεια

2. 2. οι διαδικασίες ωρίμανσης των έργων σε σχέση με εγκρίσεις (μελετών, χαρακτηρισμού χώρου, όρων δόμησης κ.α.) από τα συναρμόδια Υπουργεία και φορείς, όπως Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (ΥΠΠΟΤ), Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ)
     
3. 3. τα οικόπεδα:

37 οικόπεδα εκκρεμούν σε διαδικασία απόκτησης από το 2004.

Από το 2004 και μετά έχουμε αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τον χαρακτηρισμό του αδόμητου χώρου ως σχολικού.

Αλλαγή που δυσχεραίνει την διαδικασία απόκτησης οικοπέδου για κατασκευή σχολείου κατά το ελάχιστο μία πενταετία, με αποτέλεσμα να χάνονται αδόμητοι χώροι και οικόπεδα στο Δήμο της Αθήνας από ολιγωρία ή από γραφειοκρατικές μεθοδεύσεις  και ενώ βρίσκονται σε διαδικασία   χαρακτηρισμού  ως χώροι σχολείου αντί να γίνουν σχολεία γίνονται: πολυκατοικίες, πολυώροφα κτήρια γραφείων, σούπερ μάρκετ, κέντρα διασκέδασης κ. ά.

4. 4. οι προγραμματικές συμβάσεις του ΟΣΚ με το Δήμο της Αθήνας:

Από το 1999 έως σήμερα έχουν ενταχθεί στον προγραμματισμό του ΟΣΚ για την σχολική στέγη στην Αθήνα, 17 έργα μέσω προγραμματικών συμβάσεων με το Δήμο της Αθήνας.

Μέχρι σήμερα έχουν τελειώσει μόνο 2 από τα 17 έργα σχολείων.

Από τα  υπόλοιπα 15:

- 5 εντάξαμε πλέον στον προγραμματισμό του ΟΣΚ,

- 7 εκκρεμούν ακόμη στο Δήμο ως μελέτες, και

- 3 έργα (από το 2007) για τις ανακαινίσεις και αποκαταστάσεις όψεων των σχολείων και στα 7 διαμερίσματα του Δήμου, δεν έχουν καν υποβάλει μελέτη.

Ουσιαστικά αντιμετωπίσαμε την παντελή έλλειψη προγραμματισμού και ενδιαφέροντος σχετικά με την σχολική στέγη στην Αθήνα, τόσο από άποψη πολιτικής  της προηγούμενης ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, όσο και από την προηγούμενη δημοτική αρχή.

Στον προγραμματισμό και τον σχεδιασμό που θέσαμε, ως Υπουργείο,  για την βελτίωση της κατάστασης των σχολικών μονάδων στην Αθήνα και ιδιαίτερα στο Κέντρο της και στις περιοχές με ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, βάλαμε ως στόχο τη βραχυπρόθεσμη  επίλυση του προβλήματος της σχολικής στέγης (με χρονικό ορίζοντα τριετίας), συμβάλλοντας  με τις εκπαιδευτικές υποδομές στην τόνωση της κατοικίας και στην αναζωογόνηση της  γειτονιάς.

1. Μέσα από δράσεις θεσμικού χαρακτήρα την αξιοποίηση κενών αδόμητων χώρων και την απόκτηση οικοπέδων. Ένα fast track για σχολεία, σε σχέση με τις χρήσεις Γης και την έκδοση οικοδομικής άδειας. Που σημαίνει αλλαγή του νομικού πλαισίου χαρακτηρισμού χώρου έτσι ώστε να μη χάνονται αδόμητοι χώροι και οικόπεδα μέχρι την ολοκλήρωση κατασκευής του σχολείου. Για το θέμα αυτό βασιζόμαστε και στην  βοήθεια του Δημάρχου, Γιώργου Καμίνη.

-        Πέραν της δυσχέρειας εύρεσης ικανοποιητικών αδόμητων χώρων, μία επιπλέον δυσκολία είναι οι περιορισμοί του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (ΓΟΚ), δηλαδή σε μικρά οικόπεδα δεν μπορούμε εύκολα να χτίσουμε εξαιτίας του συντελεστού δόμησης, κάλυψης και επιπλέον στα υφιστάμενα κτίρια σχολείων δεν είναι δυνατή η προσθήκη αιθουσών, κάτι που θα συνέβαλε στον περιορισμό της διπλοβάρδιας.

• Για αυτόν το λόγο θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό στην τρέχουσα επεξεργασία του νέου ΓΟΚ από πλευράς ΥΠΕΚΑ και την δικιά μας πρόταση για ειδικούς όρους  δόμησης της σχολικής στέγης.
• Συνεργασία στο πλαίσιο πολεοδομικών ρυθμίσεων στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) της Αθήνας για την σχολική στέγη (χωροθετήσεις κοινωνικού εξοπλισμού στο ΓΠΣ)

Προγραμματίσαμε  τη συμμετοχή σχολικών κτηρίων και στα 7 Διαμερίσματα, για την ενεργειακή τους αναβάθμιση μέσα από το πρόγραμμα του ΥΠΕΚΑ για το «Περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη»  (ΕΠΠΕΡΑΑ)- περιμένουμε την πρόταση εντός του Ιανουαρίου-

Στο πρόγραμμα αυτό προτείνονται υφιστάμενα σχολικά κτήρια στα οποία θα εφαρμοστούν οι ΑΠΕ και μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας με:

• δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης του κτιριακού κελύφους των σχολικών κτιρίων και βελτιστοποίησης της ενεργειακής συμπεριφοράς τους, καθώς και η αντίστοιχη διαμόρφωση του αύλειου περιβάλλοντα χώρου με χρήση ειδικών ψυχρών υλικών επιστρώσεων και μελετημένες βιοκλιματικές φυτεύσεις.
• Φυτεύσεις δωμάτων (πράσινες στέγες), για τη  βελτίωση της θερμικής μόνωσης και τον περιορισμό του φαινομένου της θερμικής νησίδας
• Ζωγραφίζοντας Σχολικά Κτήρια με τοιχογραφίες από βιοκλιματικά χρώματα που εξασφαλίζουν ενεργειακή προστασία του κτηρίου.

Γενικότερα μέσα από μια σειρά παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης θα πετύχουμε την λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων, απαλείφοντας συγχρόνως μεγάλο μέρος των κτιριακών  δυσλειτουργιών τους.

3. Την προώθηση του «πράσινου σχολείου» βασισμένο σε καινοτόμο και   βιοκλιματικό σχεδιασμό σχολικών κτηρίων (ήδη μελετούνται από τον ΟΣΚ 17 νέα κτήρια )

4. Την κατασκευή 8 νέων σχολείων στο Δήμο Αθήνας μέσω των ΣΔΙΤ.

Τα 8 νέα σχολεία χωροθετούνται στις αστικά αποδομημένες περιοχές του Κέντρου, όπως στου Ψυρρή, στην Ακαδημία Πλάτωνος, στα Σεπόλια κ.α. Ο χρόνος παράδοσης των σχολείων εκτιμάται ο 4/2013.

5. Την χωροθέτηση δικτύου σχολείων ως Ζώνες Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) με στόχο τη μείωση της σχολικής διαρροής στις υποβαθμισμένες περιοχές με δείκτες εκπαιδευτικού ελλείμματος και φτώχιας . Ως πιλοτική εφαρμογή σε πρώτη φάση έχουμε περίπου 20 σχολεία .

6. Σε σχέση με τα εγκαταλελειμμένα  και  Δημόσια κτήρια του Κέντρου και στις υπό ανάπλαση υποβαθμισμένες περιοχές, προτείνουμε την επανένταξή τους και μετατροπή τους σε :

-        Σχολική Στέγη

-        Κτήρια δια Βίου Μάθησης

-        Επαγγελματικά εργαστήρια γειτονιάς

-        Κέντρα έρευνας και τεχνολογίας

-        Πρότυπες Φοιτητικές Εστίες

Ειδικότερα, ως βραχυπρόθεσμες πιλοτικές δράσεις, προτείνουμε :

1. για το ζωντάνεμα της γειτονιάς στην περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος υποδομές και δράσεις που συνοδεύονται από ανθρώπινη δραστηριότητα στην παιδεία και στον πολιτισμό.

Η  διάχυση της παιδείας σε όλο το ηλικιακό φάσμα από την

• προσχολική ηλικία (νηπιαγωγεία)
• τυπική εκπαίδευση (με τα αναμορφωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις ζώνες εκπαιδευτικής προτεραιότητας-ΖΕΠ-)
• την ακαδημαϊκή αλλά και τη δια βίου εκπαίδευση με καλλιτεχνικά εργαστήρια δημιουργικής  έκφρασης και παραγωγής,

θα δημιουργήσουν εκείνες τις γνωστικές διαδρομές όπου η ιστορικότητα και η παράδοση θα συναντά και θα αξιοποιεί τη σύγχρονη καινοτόμα και πράσινη τεχνολογία.

Συγκεκριμένα επεξεργαζόμαστε:

• Πρόταση για διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για νέους αρχιτέκτονες –έως 45 χρόνων- για τη δημιουργία Πρότυπου Βιοκλιματικού Νηπιαγωγείου –έχει εξασφαλιστεί  οικόπεδο από δωρεά της Νομαρχίας Αθηνών από τον Νομάρχη κο Σγουρό- και εξασφαλίσαμε χρηματοδότηση κατασκευής από το ΕΠΠΕΡΑΑ.
• Πρόταση σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών για τη δημιουργία «Ακαδημίας  Πλάτωνος» - παγκόσμια σχολή φιλοσοφίας με τη  μορφή του “summer school” -όπου θα παραδίδονται μαθήματα φιλοσοφίας σε φοιτητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές από όλο τον κόσμο.
• Δημιουργία και λειτουργία εργαστηρίων τέχνης και οικολογικής δημιουργίας μέσα από τα προγράμματα της Δια Βίου Εκπαίδευσης αξιοποιώντας εγκαταλελειμμένα δημόσια κτίρια.

Μέσα από το δίκτυο εκπαιδευτικών και πολιτιστικών δράσεων βαδίζουμε και οραματιζόμαστε τους  «Δρόμους της Γνώσης» αποκαθιστώντας την ιστορική διαστρωμάτωση της περιοχής και αναδεικνύοντας τα πολιτιστικά κοιτάσματα της γνώσης αξιοποιώντας τα σύγχρονα εργαλεία των νέων ψηφιακών τεχνολογιών.

2. Για την Διπλάρειο Σχολή , στην Πλατεία Θεάτρου, στην υπό ανάπλαση περιοχή του Γερανίου, την λειτουργία της σε Κέντρο Διά Βίου Μάθησης πιλοτικό και καινοτόμο με στοχευμένες δράσεις:

α) εκπαίδευσης

β) συμβουλευτικής (και  με επαγγελματικό προσανατολισμό)

γ) απασχόλησης

Η  Διπλαρείος Σχολή από την ίδρυση της λειτούργησε ως η πρώτη βιοτεχνική σχολή στην Αθήνα. Με την πρόταση μας ως Κέντρο Καινοτομίας Πρακτικών Επαγγελμάτων θα συμβάλλουμε:

• στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που συνάδουν με την επιχειρηματικότητα της περιοχής,
• στην ανάδειξη της ιδιότητας του ενεργού πολίτη που θα συμβάλλει  έτσι ώστε να λειτουργήσουμε προσθετικά αξιοποιώντας το όραμα «Αθήνα, ζωή ξανά στο Κέντρο».