17-11-17 Ομιλία του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Κώστα Γαβρόγλου, στην ειδική συνεδρίαση της ολομέλειας της Βουλής αφιερωμένη στην ημέρα μνήμης και τιμής για την εξέγερση του Πολυτεχνείου

Στην ομιλία του κατά την ειδική συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής που ήταν αφιερωμένη στην ημέρα μνήμης για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Κώστας Γαβρόγλου, ανέφερε:

«Σε μία δύσκολη και τραγική συγκυρία για όσα έγιναν στην Δυτική Αττική, καλούμαστε να ξαναπιάσουμε το νήμα που άρχισε να ξετυλίγεται τον Νοέμβριο του 1973.

Σαράντα τέσσερα χρόνια μετά την εξέγερση των φοιτητών του Πολυτεχνείου και την καθολική συμπαράσταση του αγώνα τους από τον ελληνικό λαό, τιμούμε σήμερα τους αγωνιστές του Νοέμβρη του ’73 και στρέφουμε τη μνήμη και το βλέμμα μας σε εκείνα τα ιδανικά που παραμένουν ακόμα και σήμερα  ζωντανά.

Τιμούμε την αντίσταση της νεολαίας στη χούντα των συνταγματαρχών, τη νίκη τους επί της επταετούς τυραννίας, τη δίψα τους για Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία, για κοινωνικά δικαιώματα, για αξιοπρέπεια στη ζωή.

Τιμούμε το ήθος τους και τις δημοκρατικές διαδικασίες που προσπάθησαν να καθιερώσουν για τη διαχείριση μίας τόσο σύνθετης καθημερινότητας στο Πολυτεχνείο εκείνων των ημερών.

Δεν ξεχνάμε -δεν πρέπει να ξεχνάμε- τους τόπους εξορίας, τα κολαστήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ, τους βασανισμούς και τους νεκρούς.

Η ημέρα όμως αυτή, μας θυμίζει και τον ανείπωτο πόνο των οικογενειών όσων σκοτώθηκαν.

Μέσα σε τρεις λέξεις Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία οι νέοι του Πολυτεχνείου κατάφεραν να αφήσουν την πιο ισχυρή παρακαταθήκη αγώνα για τις γενιές του αύριο, για τους λαούς που διεκδικούν ένα καλύτερο αύριο και ένα δικαιότερο μέλλον.

Ψωμί – Παιδεία - Ελευθερία, το σύνθημα που η ορμή του συνέθλιψε τη βάναυση καταπίεση του καθεστώτος των συνταγματαρχών, έδωσε πνοή στον πόθο των πολιτών για Δημοκρατία, νοηματοδότησε ξανά την Αρετή και Τόλμη ως έννοιες αναπόσπαστες της Ελευθερίας.

Μέρα μνήμης λοιπόν. Μέρα που ανήκει στους αγωνιστές του Νοέμβρη όσο κι αν πολλοί προσπάθησαν να την καπηλευτούν, να την ιδιοποιηθούν, να την αλλοιώσουν ή να την αποδομήσουν για να αποκομίσουν οφέλη πολιτικά και ιδεολογικά.

Μέρα μνήμης σε μια εποχή που πληθαίνουν οι αρνητές της σημασίας που είχαν τέτοια γεγονότα στην ιστορία του τόπου μας. Γι’ αυτό και είμαστε υποχρεωμένοι να διαφυλάττουμε τις μνήμες εκείνων των περιόδων σαν κόρη οφθαλμού.

Υποκλινόμαστε με σεβασμό και δέος στην παρακαταθήκη που κληροδότησε η γενιά αυτή. Μια παρακαταθήκη, υπό συνεχή απειλή από τις ανιστόρητες προσπάθειες συγκεκριμένων πολιτικών μορφωμάτων και προσώπων να την αποδομήσουν.

Το Πολυτεχνείο ήταν και είναι η συλλογική μας μνήμη και το πάντα επίκαιρο σύνθημα «Ναι στη Δημοκρατία – Όχι στον φασισμό» εκφράζει την τεράστια πλειοψηφία του λαού μας, ανεξάρτητα από πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές. Γιατί το «Ναι στη Δημοκρατία - Όχι στον Φασισμό» αποτέλεσε το πλαίσιο στο οποίο οικοδομήθηκε η Μεταπολιτευτική Ελλάδα με πολλά προβλήματα αλλά και πολλά προωθητικά στοιχεία. Με ακλόνητη, όμως, τη δέσμευση στη Δημοκρατία, στο βάθεμά της και στις περίπλοκες αλλά τελικά θετικές επιπτώσεις που είχε όλη αυτή η περίοδος στην ανασυγκρότηση των θεσμών.

Το «Ναι στη Δημοκρατία – Όχι στον φασισμό» πρέπει να κινητοποιεί τον λαό και τις υγιείς και δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις ενάντια στα νεοναζιστικά μορφώματα που ονειρεύονται μια κοινωνία με αποκλεισμούς, διακρίσεις, ρατσισμό και ξενοφοβία.

Η γενιά του ’73 πρόταξε, όχι τυχαία, την Παιδεία στο ιστορικό της σύνθημα, γιατί η Παιδεία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Δημοκρατίας. Και Παιδεία δεν εννοείται ως αγαθό χωρίς μια ποιοτική, δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση για όλους. Από τα νήπια, μέχρι τους εφήβους και από τους νέους έως τους μεγαλύτερους σε ηλικία πολίτες της χώρας που προσπαθούν μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει να εμπλουτίζουν δια βίου τα εφόδιά τους, να κατακτούν τη γνώση και να βελτιώνουν τις συνθήκες της ζωής τους.

Η αρχή αυτή είναι που διέπει τη δική μας πολιτική και ιδεολογική βάση. Με αυτή την αδιαπραγμάτευτη αρχή -κόντρα σε νεοφιλελεύθερες κραυγές, δογματισμούς και επιδιώξεις άλλες- ξεδιπλώνουμε ένα μεταρρυθμιστικό σχέδιο τριετίας για το Πανεπιστήμιο, το σχολείο, την επαγγελματική Εκπαίδευση.

Χωρίς να φοβόμαστε την ακαδημαϊκή ελευθερία -αίτημα και τότε της γενιάς του Πολυτεχνείου. Χωρίς να φοβόμαστε την συμμετοχή της μαθητικής και φοιτητικής κοινότητας, των εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας στη διαμόρφωση πολλαπλών πτυχών της εκπαίδευσης. Χωρίς να φοβόμαστε να συγκρουστούμε με παθογένειες δεκαετιών, που στρέβλωσαν πολλά στην Εκπαίδευση. Παθογένειες που πρέπει να ξεριζωθούν. Χωρίς να φοβόμαστε να καταδικάσουμε με κάθε κατηγορηματικό τρόπο όσους υπονομεύουν τη Δημοκρατία.

Είναι εύκολο και βολικό να μένουμε μόνο στη διαπίστωση των σημερινών προβλημάτων, των ιδιαίτερα σοβαρών προβλημάτων. Το έχουμε πει και ας το ξαναπούμε με αφορμή τη σημερινή μέρα. Υπάρχει πρόβλημα παραβατικότητας σε ορισμένα Πανεπιστήμια. Για ποιους όμως λόγους; Ας κάνουμε μία προσπάθεια να κατανοήσουμε τους βαθύτερους λόγους και να μην μείνουμε σε επιφανειακές διαπιστώσεις. Τους λόγους περιθωριοποίησης της νεολαίας. Τα σοβαρά ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει αυτοκριτικά το εργατικό και φοιτητικό κίνημα. Ας στοχαστούμε τις νέες πραγματικότητες της κοινωνίας μας και μέσα από ένα δημοκρατικό διάλογο, ας δημιουργήσουμε τους όρους υπέρβασης των αδιεξόδων. Γι’ αυτό και σήμερα έχει τεράστια σημασία να γίνει μία μαζική πορεία. Και καλούμε όλο τον λαό μας, όλη την κοινωνία, να συμμετέχει σ’ αυτήν τη δημοκρατική πορεία που θα γίνει το απόγευμα.

Έχουμε χρέος, με βάση τις ιδέες μας, να βελτιώνουμε διαρκώς την εκπαίδευση στην πατρίδα μας ως ένα αγαθό αδιαπραγμάτευτο που δεν αναλώνεται σε στείρους ανταγωνισμούς και διαγκωνισμούς, σε εφήμερα πρωτεία και τρόπαια. Να βελτιώνουμε την ουσία της γνώσης και της μάθησης, την όμορφη, υγιή και δίκαιη άμιλλα. Να διευρύνουμε τις ίσες ευκαιρίες για όλους σε μια εκπαίδευση ανοιχτή στην κοινωνία, αξιόπιστη και δημοκρατική.

Η αναγνώριση αυτής της ανάγκης βρίσκεται στον πυρήνα των δικών μας κυττάρων, των ανθρώπων της Αριστεράς που έχουν ιστορικές καταβολές και βιώματα ανεξίτηλα από τα χρόνια της επταετίας, μέσα από τους δημοκρατικούς και αντιστασιακούς αγώνες, μέσα από τη θυσία τους για ένα καλύτερο μέλλον. 

Αυτή είναι για εμάς και η ουσία του συνθήματος «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία». Ένα σύνθημα ελπίδας για το αύριο του λαού και της νεολαίας μας.

Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

Είναι καθήκον μας να προστατεύσουμε τις αξίες μας μέσα στην κοσμογονία αλλαγών που ζει όλος ο κόσμος. Να σταθούμε όρθιοι στις αρχές που συμπυκνώθηκαν στο ιστορικό πια σύνθημα «Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία». Να αντιπαρατεθούμε σε ολοκληρωτικές ιδεολογίες, σε φονταμενταλισμούς, στην παγκόσμια ανισότητα που επιδεινώνεται μέσα στα χρόνια.

Η Ελλάδα του σήμερα δεν είναι πια η Ελλάδα της εποχής του Πολυτεχνείου. Και γι’ αυτή την αλλαγή συνέβαλλαν πολλά και διαφορετικά πολιτικά κόμματα, κοινωνικοί φορείς, επιστημονικές ενώσεις, επιμελητήρια, συνδικάτα, διανοούμενοι αλλά και πολλοί ανώνυμοι πολίτες.

Η Δημοκρατία όμως δεν είναι κάτι το δεδομένο. Η Δημοκρατία δεν παραχωρείται. Κατακτιέται. Η κουλτούρα της Δημοκρατίας διαμορφώνεται μέσα από σύνθετες και συχνά αντιφατικές διαδικασίες. Και αυτή την κουλτούρα της Δημοκρατίας καλούμαστε να κατακτήσουμε και σήμερα. Αλλά ας μην εφησυχάζουμε. Να θυμόμαστε πάντα ότι η Δημοκρατία είναι ένα διαχρονικό αίτημα, αλλά η ίδια η Δημοκρατία και οι θεσμοί της είναι πάντοτε ιδιαίτερα εύθραυστη. Εναπόκειται, λοιπόν, σε όλους μας να την προστατεύουμε στις καθημερινές μας σχέσεις, στο σπίτι, στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο. Να την προστατεύουμε από τον κίνδυνο  της γραφειοκρατικοποίσησης της.

Η μέρα εκείνη, η μέρα του Νοέμβρη του ‘73 ανήκει στους νέους, στους οραματιστές, στους αγνούς αγωνιστές. Ανήκει βέβαια και στη Δημοκρατία, στο δικαίωμα για μόρφωση, για δουλειά, για δικαιοσύνη και για ελευθερία.

Πάνω απ’ όλους και πάνω απ’ όλα, η μέρα μνήμης του Πολυτεχνείου θα πρέπει να ανήκει στην εκάστοτε νέα γενιά. Ανήκει όμως -κι αυτό θα πρέπει να το τονίσουμε- και στην Πολιτεία την ίδια που θα πρέπει καθημερινά να αναλογίζεται πόσο πιστή μένει η ίδια στην παρακαταθήκη εκείνων των ημερών και τι ακριβώς πράττει για την υλοποίηση αυτής της παρακαταθήκης».