24-03-17 Χαιρετισμός Παντή στη γιορτή των υπαλλήλων του υπουργείου για την 25η Μαρτίου
Σήμερα οι υπαλληλοι του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων γιόρτασαν την επέτειο της Επανάστασης του 1821. Την εκδήλωση χαιρέτισε ο Γ. Γραμματέας του υπουργείου Γιάννας Παντής λέγοντας:
Συναδέλφισσες και Συνάδελφοι
Λόγω χαρακτήρα και , επιτρέψτε μου, επιστημονικής ειδικότητας που με οδηγεί σε μια πιο «θετική» προσέγγιση των πραγμάτων , με ξενίζουν οι πανηγυρικοί της ημέρας.
Έτσι αντί άλλου ενός τυποποιημένου πανηγυρικού θέλω να καταθέσω τι νομίζω ότι σημαίνει η σημερινή επέτειος για τον κόσμο της εκπαίδευσης.
1821 σημαίνει όχι μόνον πρωτόφαντες στρατιωτικές επιτυχίες αλλά τα πιο δημοκρατικά συντάγματα της εποχής, επηρεασμένα από την πιο ριζοσπαστική πλευρά του Διαφωτισμού και των κοσμογονικών επαναστάσεων του 18ου αιώνα. Σημαίνει την πολιτειακή και πολιτική οργάνωση των εξεγερμένων , τη ρήξη με το παρελθόν της υποτέλειας στην δεσποτική και οπισθοδρομική οθωμανική υπερδύναμη που τους απομυζούσε από περιουσία, κόπο, ιδρώτα, εμπορική δημιουργικότητα. Σημαίνει ένα μικρό κρατίδιο ως εμπροσθοφυλακή των τότε προηγμένων εθνών.
Σήμερα σε ένα διπλά ασταθές περιβάλλον, από τη μια την κρίση που προσπαθούμε, με επιτυχία νομίζω πλέον, να διαχειριστούμε και από την άλλη τον αυταρχισμό και τον ακραίο εθνικισμό που σηκώνει κεφάλι στην Ευρώπη αλλά και την κοντινή μας Ανατολή, παραμένουμε όρθιοι και ζωντανοί παρά τις προβλέψεις σχεδόν όλων λίγα χρόνια πριν.
Το θέμα δεν είναι όμως να παρατείνουμε την επιβίωσή μας σ΄αυτό το ασταθές περιβάλλον. Αυτό θα παραμένει ασταθές για λόγους που μας ξεπερνούν. Η ανατροφοδότηση που παίρνουμε από τις εθνικές επιτυχίες είναι η πάλη με το παλιό. Και ποιο είναι αυτό για εμάς που βρισκόμαστε στο κέντρο της εκπαίδευσης είτε ως δάσκαλοι είτε ως στελέχη; Είναι να βάλουμε όλοι ανεξαιρέτως πλάτη για να απομακρύνουμε οποιαδήποτε παλιά νοοτροπία ή κακογερασμένη διαδικασία κρατά την εκπαίδευση πίσω: Δεν υπάρχει χώρος και χρόνος για φοβικές αντιδράσεις, συνωμοσιολογία, συντεχνιακές αντιλήψεις όλων μας ανεξαιρέτως.
Από τη μια ζηλεύουμε όλοι τα προηγμένα κράτη με τη δωρεάν δημόσια παιδεία, που αντιλαμβάνονται αμέσως την ανάγκη για αλλαγή και προωθούν τις ανάλογες μεταρρυθμίσεις και από την άλλη γινόμαστε υπερσυντηρητικοί απέναντι σε οποιαδήποτε καινοτομία αναλαμβάνεται έστω και δοκιμαστικά, έστω και πιλοτικά.
Συνάδελφοι, οι εποχές μάς έχουν προσπεράσει. Προσωπικά πιστεύω στις ειρηνικές επαναστάσεις. Και αυτές απαιτούν τη μέγιστη δυνατή συναίνεση με πειθώ, με διάλογο, με επιχειρήματα. Καταλαβαίνω ότι για όλους μας με πολλά χρόνια διδασκαλίας, επιστημονικού έργου ή διοίκησης στην πλάτη μας δεν είναι εύκολο να προσαρμοστούμε στις αλλαγές. Μόνον όμως έτσι αναδεικνυόμαστε ισχυρότεροι. Η Βιολογία που υπηρετώ ως ερευνητής και ως δάσκαλος το έχει αποδείξει πέρα από κάθε αμφιβολία. Όρθιοι στην κρίση είναι μόνον ένα βήμα, ο πρόλογος. Το ζητούμενο είναι να βγούμε και ανανεωμένοι. Και μια και δε μας περισσεύουν χρήματα, την ευημερία θα την ξαναφέρει μόνον το προηγμένο εκπαιδευτικό σύστημα, που αποβλέπει σε πολλούς στόχους και όχι μόνον στην πάση θυσία εισαγωγή σε ένα ΑΕΙ, αλλά σε ένα δημόσιο σχολείο που απορροφά και προσαρμόζει διεθνείς καλές πρακτικές, που καινοτομεί, που ξεφεύγει από τη ρουτίνα της επανάληψης. Ο προηγμένος κόσμος, στον οποίο ανεξάρτητα από την ψήφο μας όλοι θέλουμε να ανήκουμε αναζητά και προτείνει νέους τρόπους εγγραματισμού: ψηφιακό , ιστορικό , γλωσσικό . Και αυτά δεν τα ακολουθούν οικονομικές υπερδυνάμεις, αλλά χώρες με μικρότερο πληθυσμό από την Ελλάδα. Και στον τόπο μας όμως μένω πραγματικά έκπληκτος όταν με προσκαλούν σε μικρές επαρχιακές πόλεις και μου περιγράφουν πρωτότυπες δραστηριότητες που γίνονται αποδεκτές από όλην την εκπαιδευτική κοινότητα ως καλές πρακτικές, αλλά αυτές δεν παίρνουν ούτε την ελάχιστη δημοσιότητα. Δάσκαλοι και στελέχη με μηδενική υλική ανταμοιβή δρουν, προσφέρουν έργο, αλληλεγγύη, επιμορφώνονται, συνεχίζουν να σπουδάζουν πολλά χρόνια μετά το πτυχίο τους. Αυτά όμως τα μεμονωμένα «θαύματα» πρέπει να γίνουν εθνικά. Δεν αρκεί μόνον να λέμε γεμάτοι εθνική υπερηφάνεια « Οι Έλληνες κάνουν θαύματα εκτός Ελλάδας». Μέρα γιορτής που είναι σήμερα, ας βάλουμε τα δυνατά μας με τα πενιχρά μέσα που έχουμε να κάνουμε την ελληνική κοινωνία να μας δείξει εμπιστοσύνη και να τρίβει τα μάτια της με τα αποτελέσματα: Ισχυρό δημόσιο σχολείο, ισχυρό απολυτήριο, ισχυρό πτυχίο.
Ας μην είναι η αντίρρηση η πρώτη μας αντίδραση. Ας είναι η αισιοδοξία.
Σας ευχαριστώ πολύ
Εκ μέρους των υπαλλήλων του υπουργείου τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η κ. Αιμιλία Λυμπεράκη - Besson:
25η Μαρτίου
Το νόημα της Επανάστασης του ΄21
και τα σημερινά μας καθήκοντα ως Έλληνες
Μέρα γιορτής σήμερα! Μέρα περισυλλογής, μέρα της ιστορίας μας με τα μάτια στο παρόν και στο μέλλον!
Είναι η μεγάλη ημέρα της Αναγέννησης μέσα από επαναστατική διαδικασία (παλιγγενεσίας), η ημέρα που ο ελληνικός λαός πήρε την απόφαση να μπει σε έναν άνισο αγώνα, με το σύνθημα:
«ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ»!
Όταν όμως ένας λαός είναι αποφασισμένος να νικήσει, θα νικήσει!
Αυτά τα διδάγματα είναι πολύτιμα και για σήμερα, γιατί όταν η μνήμη αδυνατεί, τότε έρχονται οι εθνικές καταστροφές!
Η επανάσταση των Ελλήνων το 1821 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Προηγήθηκαν πολλές εξεγέρσεις και πολλές διεργασίες έως ότου στην συνείδηση του απλού λαού που υπόφερε, αλλά είναι πάντα η κινητήριος δύναμη της ιστορίας, να διαμορφωθεί η έννοια του νέου έθνους που ζητάει ελευθερία για να υπάρξει ο λαός του.
Σήμερα, σε εμάς και στις νέες γενιές πέφτει το βάρος να μπορέσουμε να αποδείξουμε ότι είμαστε αντάξιοι εκείνων των αγωνιστών που χωρίς τίποτα στα χέρια τους ξεκίνησαν έναν αγώνα με υπέρτερο κατακτητή και με την απόλυτη εχθρότητα των μεγάλων δυνάμεων της «Ιεράς Συμμαχίας» της τότε Ευρώπης.
Είναι γνωστά τα ηρωικά κατορθώματα των Ελλήνων αγωνιστών του ΄21. Έδωσαν τα πάντα για την πατρίδα και την ελευθερία. Χρόνια η φλόγα μέσα τους σιγόκαιγε και φουρτούνιαζε από τα λόγια των παιδιών τους, όπως ο Ρήγας ο Βελεστινλής και οι πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρίας. Ήταν λίγοι αλλά ήταν ήρωες!
Πρόδρομος και πρωτεργάτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Ρήγας Φεραίος (1757-1798) άνοιξε τον δρόμο. Έχοντας ως κέντρο την πλούσια παροικία της Βιέννης, με πολιτικό όραμα τη δημιουργία μιας πολυεθνικής βαλκανικής επικράτειας που θα ήταν απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις της οθωμανικής πολιτικής και στην οποία οι Έλληνες θα είχαν κυρίαρχη θέση, καταστρώνει το σχέδιο της Μεγάλης Χάρτας της Δημοκρατίας και επεξεργάζεται την Πολιτική Διοίκηση, την εμπνευσμένη από το Γαλλικό Σύνταγμα του 1793. Ο Ρήγας παραδόθηκε στους Τούρκους από τις αυστριακές αρχές και εκτελέστηκε στη φυλακή του Βελιγραδίου μαζί με μερικούς απ' τους συντρόφους του.
Γενιές ολόκληρες αφυπνίστηκαν κι ενστερνίστηκαν το δίδαγμά του:
«ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΙΑΣ ΩΡΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΖΩΗΣ
ΠΑΡΑ 40 ΧΡΟΝΙΑ ΣΚΛΑΒΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΛΑΚΗΣ»!
Κάπως έτσι, ξεκινούν πάντα οι αγώνες με πρωτοπόρους ανθρώπους του λαού, ανθρώπους με όραμα που βάζουν την πατρίδα πάνω από τον εαυτό τους!
Αποφάσισαν, επαναστάτησαν, μάτωσαν, κτυπήθηκαν, λοιδορήθηκαν, διώχθηκαν, υπέφεραν, όμως έδωσαν τα πάντα και μας χάρισαν τα πάντα! Μας χάρισαν την ελευθερία νικώντας μεγάλους εχθρούς και αντιπάλους!
Αυτοί οι λίγοι τόλμησαν χωρίς να υπολογίζουν εχθρούς και «λογικές».
«Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς, εμείς αν δεν είμεθα τρελοί, δεν εκάναμεν την επανάστασιν, διατί ηθέλαμεν συλλογισθή πρώτον δια πολεμοφόδια, καβαλαρία μας, πυροβολικό μας, πυριτοθήκες μας, τα μαγαζιά μας, ηθέλαμεν λογαριάσει τη δύναμιν την ιδικήν μας, τη τουρκική δύναμη. Τώρα όπου ενικήσαμεν, όπου ετελειώσαμεν με το καλό τον πόλεμό μας, μακαριζόμεθα, επαινώμεθα, αν δεν ευτυχούσαμεν, ηθέλαμεν τρώγει κατάρες και αναθέματα…». Αυτά είναι τα λόγια που επαναλάμβανε θυμοσοφικά o «Γέρος του Μοριά»!
Είναι αλήθεια πως το επίσημο αφήγημα της Ελληνικής Επανάστασης που γράφτηκε εκ των υστέρων από ανθρώπους της εξουσίας που δεν μάτωσαν στον αγώνα, παραλείπει τη διδαχή ότι η ελευθερία είχε συγκεκριμένο περιεχόμενο που δεν ήταν άλλο από την απελευθέρωση του απλού λαού από κάθε εκμεταλλευτή και εκμετάλλευση, μαζί και από αυτή των κοτζαμπάσηδων και των προεστών.
Η ιστορία της επανάστασης δεν ήταν ένας ηρωικός περίπατος. Ήταν μια σκληρή και αδυσώπητη μάχη των επαναστατών κατά των Οθωμανών, αλλά και των ντόπιων ανθρώπων του κατεστημένου που δεν ήθελαν να χάσουν τα προνόμιά τους! Δεν είναι καθόλου τυχαίες οι εμφύλιες διαμάχες οι οποίες δεν ήταν απόρροια του κακού χαρακτήρα των Ελλήνων, όπως θέλουν να μας πουν, αλλά ήταν σύγκρουση συμφερόταν για το αν ο λαός ή οι προύχοντες θα πάρουν την εξουσία και αν η ελευθερία θα ήταν των ολίγων ή των πολλών!
Οι επαναστάτες του ΄21 όταν έλεγαν «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους», δεν το έλεγαν για τους ξένους, αλλά για τους Έλληνες που ανίκανοι να σταθούν στο ύψος τους, στρέφονταν κατά της επανάστασης και του λαού.
Μέχρι και ο Κλήρος διασπάστηκε από την επανάσταση με τους ιερείς του λαού να πρωτοστατούν στις μάχες και το υψηλό Ιερατείο να αγνοεί ή να αφορίζει!
Και η ημερομηνία της επανάστασης έγινε θέμα διαμάχης. Οι προύχοντες ήθελαν την δική τους ημερομηνία, της 25ης Μαρτίου, για να ξεγράψουν ότι η επανάσταση δεν ήταν ένα κάποιο κήρυγμα τη μέρα εκείνη, αλλά μια επαναστατική και εξεγερτική διαδικασία που ξεπήδησε πολύ πριν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Αυτό τους εξανάγκασε να την αποδεχτούν, θέλοντας και μη, με στόχο να εγκολπωθούν τα οφέλη της αργότερα. Η θλιβερή και απάνθρωπη συμπεριφορά αυτών των προυχόντων όταν ελευθερώθηκε η Ελλάδα, απέναντι στους ήρωες της επανάστασης, αποτελεί αδιάψευστη αλήθεια για τους σκοπούς τους.
Ωστόσο, αν στον τόπο αυτό υπήρξαν και αρνητές της επανάστασης, δεν συνέβη το ίδιο και με τους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης στη Δύση, όπως είδαμε να αποτυπώνεται στον φιλελληνισμό και στα ποιήματα του Λόρδου Βύρωνα και στον υπέροχο πίνακα του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά για τη σφαγή της Χίου, πίνακας που βρίσκεται σήμερα στο μουσείο του Λούβρου.
Εμείς έχουμε χρέος να μην ξεχνάμε ποτέ ότι η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν μόνο πόλεμος ενάντια στον οθωμανικό δεσποτισμό και την εθνική καταπίεση. Ήταν και πόλεμος κατά της ντόπιας αδικίας, ανισότητας κα καταπίεσης! Ταυτόχρονα ήταν και παιδί του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης και των νέων ιδεών που άνοιξαν το δρόμο για να γκρεμιστεί το παλιό, η εξουσία των αγάδων, των κοτζαμπάσηδων και των λόγιων υπηρετών των κατακτητών. Είχε στη ψυχή της τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του απλού λαού και όχι των προυχόντων, γι’ αυτό και ο αγώνας ήταν δίκαιος!
Αυτή η απαίτηση των επαναστατών πρόλαβε και διατυπώθηκε ήδη από τα πρώτα συντάγματα, όπου κατοχυρώνονταν η ισότητα των πολιτών, του λόγου και η εξουσία των αιρετών σωμάτων της Διοίκησης του Κράτους. Η επίσημη Ελλάδα δυστυχώς άργησε πολύ να αναγνωρίσει την αξία εκείνων των αιτημάτων του λαού και των αγωνιστών του ΄21.
Χρόνια μετά, εκείνα τα ηρωικά χρόνια τροφοδότησαν την ελληνική ψυχή σε δύσκολους καιρούς όταν ο λαός αφέθηκε μόνος να αντιμετωπίσει και πάλι υπέρτερους αντιπάλους.
Είναι συγκλονιστική η περιγραφή της επίδρασης της Ελληνικής ιστορίας, αλλά και της επανάστασης του ΄21, στα χρόνια της μαύρης Κατοχής, όπως περιγράφεται μέσα στο έργο «Καταχνιά»:
«Η Αθήνα πεθαίνει, η Ελλάδα πεθαίνει!
Δεν υπάρχουν άλλα ξύλα για φέρετρα.
Κι άξαφνα (φωνή από μέσα): Είμαστε κάποτε Έλληνες, τώρα τι είμαστε; Είναι η πρώτη φωνή.
Την ακούνε οι Έλληνες και σηκώνονται όρθιοι, πεινασμένοι, ρακένδυτοι, σηκώνονται όρθιοι οι Έλληνες.
Τα μάτια τους λάμπουν:
-Ποιος είναι, τι θέλει αυτή η φωνή; Σωπάστε ν’ ακούσουμε!
-Εδώ Φιλική Εταιρεία, εδώ Σαλαμίνα, Ιερός Λόχος εδώ, εδώ Μεσολόγγι…»
Έτσι φλογίστηκε η γενιά της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944 από τα διδάγματα του ΄21.
Όμως και ύστερα, όταν ο εχθρός ήταν εντός των πυλών και στέρησε από τους πολίτες τα δικαιώματά τους, λόγια όπως αυτά των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» του Διονύσιου Σολωμού και του δημοτικού τραγουδιού «Παιδιά της Σαμαρίνας» που γράφτηκε για το Μεσολόγγι, φλόγισαν τα νιάτα μας κι εξεγέρθηκαν κατά της δικτατορίας.
Όλοι γνωρίζουμε ότι λαός που δεν μελετάει την ιστορία του δεν έχει μέλλον! Είναι καθήκον μας σήμερα, όχι να μετατρέψουμε την γιορτή αυτή σε ακίνητο υμνολόγιο μιας μουσειακής εικόνας, αλλά σε κινητήρια δύναμη αφύπνισης και αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων σε πολιτικό, κοινωνικό και εθνικό επίπεδο!
Οι κίνδυνοι περιβάλλουν την χώρα μας. Εξίσου, την περιβάλλουν και απειλές κατά της ακεραιότητας της! Οι μεγάλες δυνάμεις «έλυσαν τα σκοινιά» του πολέμου στη γειτονιά μας από την Ουκρανία μέχρι την Μ. Ανατολή για τα συμφέροντά τους.
Έλυσαν έτσι και τις φιλοδοξίες κάθε μικρομεσαίου ιμπεριαλιστή που επιβουλεύεται τα νησιά και τη χώρα ολόκληρη.
Δεν μπορούμε να αφήσουμε αναπάντητη την πρόκληση! Και η πρώτη απάντηση είναι η ενότητα του λαού απέναντι στους εθνικούς κινδύνους!
Οι κίνδυνοι όμως έρχονται και από «φίλους» και «συμμάχους». Διανύουμε το 8ο έτος της οικονομικής κρίσης και αντί να δώσουν διέξοδο στα συσσωρευμένα προβλήματά μας, αυτοί επιμένουν συνεχώς να προσθέτουν καινούργια βάρη για το λαό μας.
Ούτε αυτή η πρόκληση πρέπει να μείνει χωρίς απάντηση! Και παρότι πέρασαν αρκετά χρόνια, ποτέ δεν είναι αργά να τη δώσουμε.
Αν θέλουμε να μιλάμε με υπερηφάνεια για την ιστορία μας, πρέπει να φανούμε αντάξιοι των προγόνων μας και στην σύγχρονη εποχή, να δώσουμε τη δική μας σύγχρονη απάντηση περηφάνιας και ανυποταγής, συνεχίζοντας να γράφουμε με τα ίδια λαμπρά γράμματα την νέα ιστορία.
Ας μετρήσουμε και πάλι το «είναι» μας με το λιτό μέτρο που το μέτρησαν οι ήρωες του ΄21 απέναντι σε υπέρτερους αντιπάλους και ας πούμε το ίδιο:
«Μπορούμε αν δώσουμε ψυχή, μπορούμε αν το αποφασίσουμε»!
