«Η εκπαίδευση των νεαρών παραβατών: Εμπειρίες, προβλήματα και προοπτικές» είναι το θέμα συνεδρίου που διοργανώνεται στο Βόλο (Πολυχώρος «Τσαλαπάτα») από την Παρασκευή 22 μέχρι και τη Κυριακή 24 Ιανουαρίου.
Με αφορμή το συνέδριο πραγματοποιήθηκε σήμερα συνέντευξη τύπου στην αίθουσα «Έλλη Παππά» του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
Το συνέδριο οργανώνει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) σε συνεργασία με την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, τον Συνήγορο του Παιδιού, την ΕΠΑΝΟΔΟ (ΝΠΙΔ- Κέντρο Επανένταξης Αποφυλακιζομένων), τα Παιδαγωγικά Τμήματα του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας και το παράρτημα στην Ελλάδα της European Prison Education Association (E. P. E. A. HELLAS).
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης μίλησαν ο Υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλης και μέλη της οργανωτικής επιτροπής.
Ο κύριος Φίλης ανέφερε:
«Θέμα του συνεδρίου είναι η εκπαίδευση των αθέατων, δηλαδή των ανθρώπων που δεν έχουν συνήθως τα αναγνωρισμένα από το Σύνταγμα και τους νόμους δικαιώματα. Είναι οι φυλακισμένοι και ακόμα χειρότερα οι ανήλικοι φυλακισμένοι. Το συνέδριο έχει ως στόχο να συζητήσει, με βάση τις εμπειρίες, τα προβλήματα και τις δυνατές λύσεις στην εκπαίδευση των νεαρών παραβατών.
Ο σωφρονιστικός κώδικας αναστέλλει μόνο την προσωπική ελευθερία από όλα τα άλλα δικαιώματα που έχει ο πολίτης ως κρατούμενος. Συνεπώς οφείλουμε από άποψη συμμορφώσεως προς την έννομη τάξη να παρέχουμε εκπαίδευση, στο επίπεδο που χρειάζεται, σε κάθε κρατούμενο. Η προθέσεις μας δεν αφορούν αποκλειστικά μία συνταγματική επιταγή για τα δικαιώματα του πολίτη. Αλλά συνιστούν μία στοιχειώδης προνοητικότητα για την πρόβλεψη που πρέπει να έχει η πολιτεία προκειμένου η φυλακή να μην είναι νεκρός χρόνος για τον κρατούμενο η ακόμα περισσότερο ένα διάστημα που επιβαρύνει τη ζωή του. Πρέπει να φροντίσουμε να προετοιμάζεται το έγκλειστο νέο παιδί, στο πλαίσιο των καταναγκασμών που από τη φύση της έχει η φυλακή, να φανεί χρήσιμο τόσο στη κοινωνία όσο και στον εαυτό του όταν αποφυλακιστεί.
Υπάρχουν αρκετές σχολικές μονάδες σε καταστήματα κράτησης αλλά δεν αφορούν όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Επεξεργαζόμαστε επίσης τη δυνατότητα να παρέχουμε το δικαίωμα της εκπαίδευσης στους νεαρούς φυλακισμένους. Οχι μόνο ως προς τη στοιχειώδη ή τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. πράγμα που είναι αναγκαίο, αλλά και προς τις υπηρεσίες που αφορούν τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας για ενήλικες. Δηλαδή ένα σύνολο μονάδων από τυπική και άτυπη εκπαίδευση. Και αν θέλετε η πολιτεία δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στα παραπάνω προβλήματα.
Στο συνέδριο θα τα σκεφτούμε όλα αυτά και θα τα κουβεντιάσουμε έχοντας πλήρη συνείδηση ότι η κρίση στην ευρύτερη της διάσταση βιώνεται με πιο πιεστικό τρόπο στις φυλακές. Αναγνωρίζοντας παράλληλα και την ευαισθησία στα θέματα αυτά που έχει η σημερινή κυβέρνηση ειδικότερα με νομοθετήματα που αποσκοπούν στον εξανθρωπισμό της θητείας και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα προκύψουν. Αυτή η διαδικασία θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε σε διαθρωτικές αλλαγές στο σύστημα της εκπαίδευσης των φυλακών όταν διαμορφωθούν τα πορίσματα του συνεδρίου στον Βόλο και στο πλαίσιο μίας δημοκρατικής και ευνομούμενης πολιτείας.
Θα υπάρξει μία αξιόλογη προσφορά στο συνέδριο ειδικότερα στη αντιμετώπιση ενός προβλήματος που υπάρχει ιδιαίτερα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης όπου η παραβατικότητα και η εγκληματικότητα προσλαμβάνει απρόβλεπτες μορφές.
Οι φυλακές δεν πρέπει να είναι ένας χώρος τιμωρίας αλλά ένας χώρος διαπαιδαγώγησης στη δημοκρατική νομιμότητα»
Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Γεράσιμος Κουζέλης είπε
«Πρώτη μας προτεραιότητα είναι πράγματι το πιο απωθημένο κομμάτι της κοινωνίας που είναι οι έγκλειστοι παραβατικοί και δη νεολαίοι παραβατικοί, μία από τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες… Μιλώντας κανείς με μέλη της κοινωνίας αντιλαμβάνεται το δικαίωμα μόρφωσης κρατουμένων δεν είναι γνωστό. Έχουν ξεχάσει ότι πρόκειται για πολίτες. Θα πρέπει να το θυμηθούμε και άρα να αναλάβουμε το κρισιμότερο από τα καθήκοντα της πολιτείας που αφορά τους πολίτες που δεν είναι άλλο από την εκπαίδευση... <Η γνώση ελευθερώνει> αυτό είναι το νόημα της εκπαίδευσης. Απελευθερώνει εντός του εγκλεισμού, επανεντάσσει πρώτου βγουν από τη φυλακή».
Ο Γιώργος Μόσχος (βοηθός του Συνηγόρου του Πολίτη) επεσήμανε
«Η συνεργασία στην εποχή μας είναι σημαντική για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Σε αυτό το συνέδριο έχουν σημασία οι προτάσεις για τα μέτρα που πρέπει τόσο να βρεθούν και στη συνέχεια να εφαρμοστούν… Για έναν ανήλικο η νεαρό κρατούμενο το σχολείο είναι το πιο ελπιδοφόρο πράγμα που μπορεί να του συμβεί… Προσδοκούμε οι νεαροί και ανήλικοι κρατούμενοι να έχουν βιώματα διαπαιδαγώγησης στη νομιμότητα. Και αυτό είναι κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβαίνει στους χώρους κράτησης… Πρέπει να δούμε τη θεσμικά μέτρα θα μπορέσουν να θεσπίσει η πολιτεία μέσα από τη συνεργασία των φορέων προκειμένου να κατοχυρώσουμε μία καλύτερη παιδεία. Ώστε εντέλει να δούμε το αποτέλεσμα της παρέμβασης της πολιτείας να είναι στο τομέα της κοινωνικής ένταξης. Εντέλει τα παιδιά να επανασυντάξουν τη σχέση τους με τη κοινωνία με ένα θετικό τρόπο».
Ακολούθησε ο Γιώργος Νικολόπουλος, (Καθηγητής Εγκληματολογίας, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πρόεδρος του ΔΣ του ΝΠΙΔ «Επάνοδος» του Υπουργείου Δικαιοσύνης. )
«Η <Επάνοδος> είναι ο επίσημος φορέας ελληνικής πολιτείας με αποστολή την κοινωνική επανένταξη των φυλακισμένων παιδιών… Συγκλίναμε στην αναγνώριση που έχει η εκπαιδευτική διαδικασία, θέλουμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια καταρχήν γνωριμία και επικοινωνία ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες που δραστηριοποιούνται στην εκπαίδευση των νεαρών παραβατών μέσα και έξω από τα καταστήματα κράτησης… Απώτερος σκοπός είναι το συνέδριο να αποτελέσει την αφετηρία για τη καθιέρωση ενός διαρκούς διαλόγου και μίας εστίας στοχασμού μέσα από λειτουργική δικτύωση και συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών… Φιλοδοξούμε να δείξουμε μέσα από το συνέδριο η φυλακή μπορεί να υποδέχεται μέσα από τη λειτουργία και τη δομή της ένα σχολείο αλλά και ένα σχολείο να γίνει τόπος έκθεσης ενός αναμορφωτικού έργου.
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο Πέτρος Δαμιανός (Πρόεδρος του EPEA Hellas, Διευθυντής του Γυμνασίου στο ΕΚΚΝ Αυλώνα).
«Εκπροσωπώ στο πρώτο μεγάλο συνέδριο για την εκπαίδευση στις φυλακές το ελληνικό παράρτημα του ευρωπαϊκού οργανισμού για την εκπαίδευση στις φυλακές… Αυτή η προσπάθεια συνενώνει όλους τους φορείς που ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση στις φυλακές. Στις εργασίες του συνεδρίου θα επιδιώξουμε διαθρωτικές αλλαγές, να γίνει πραγματικότητα πως κάθε κρατούμενος θα τύχει εκπαίδευσης. Έχουν γίνει βέβαια βήματα αλλά βήματα νηπιακής μορφής . Η ουσία είναι να υπάρξουν μονάδες για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες των κρατουμένων».
Τέλος μίλησε ο Σταύρος Γιαγκάζογλου (Σύμβουλος Α του ΥΠΠΕΘ, Προϊστάμενος του Γραφείου Έρευνας, Σχεδιασμού και Εφαρμογών Α΄του ΙΕΠ)
Η επιλογή το να γίνει το συνέδριο στο Βόλο ήταν τόσο επειδή θελήσαμε να ξεφύγουμε από τον συγκεντρωτισμό της πρωτεύουσας όσο και το ότι τρία καταστήματα ανηλίκων βρίσκονται στην περιοχή…Μας λείπουν δομές για να υποστηρίζουν αυτά τα σχολεία. Οραματιζόμαστε ένα θεσμικό πλαίσιο και υποδομές ώστε να μπορούν να τρέχουν όλα τα ζητήματα αυτών των σχολείων… Για να γίνει αυτό το συνέδριο έβαλαν πλάτες πολλοί άνθρωποι σε καιρούς δύσκολους. Ευχαριστούμε τον Υπουργό για την ηθική και υλική συμπαράσταση. Είμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση συνεργασίας. Πρέπει να φροντίσουμε πως θα αξιοποιηθούν καλύτερα τα πορίσματα ώστε να στηριχθούν και όχι να χαθούν στη συγκυρία της κρίσης»
.
