04-04-16 Η απάντηση του υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκου Φίλη, σε επίκαιρη ερώτηση σχετικά με το αίτημα Μητροπολίτη για ομιλία σε Λύκειο:
Κύριε Βορίδη, εν αρχή τα γεγονότα, για να μην δημιουργούνται εντυπώσεις λανθασμένες. Τον Οκτώβριο του 2015 η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου έλαβε έγγραφο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της ανατολικής Θεσσαλονίκης που αφορούσε το αίτημα Γενικού Λυκείου Θεσσαλονίκης να μιλήσει ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Χατζηνικολάου Νικόλαος, στις 21 Δεκεμβρίου 2015 λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Στο αίτημα δεν γινόταν καμία αναφορά για ένταξη της εν λόγω ομιλίας στο πλαίσιο κάποιου από τα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος, το τονίζω καμία αναφορά ότι είναι μέσα στο μάθημα των θρησκευτικών. Η άδεια εισόδου χορηγήθηκε εγγράφως στις 4 Νοεμβρίου. Ωστόσο η συγκεκριμένη ομιλία δεν πραγματοποιήθηκε. Τονίζω δόθηκε άδεια επειδή δεν υπήρχε καμία αναφορά ότι θα γινόταν μάθημα θρησκευτικών ή βιοηθικής ή οτιδήποτε άλλο στο σχολείο.
Στη συνέχεια κατόπιν προφορικής επικοινωνίας γνωστοποιήθηκε στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από τις αρχές ότι ο ανωτέρω μητροπολίτης πρόκειται να επισκεφτεί ξανά το 15ο Λύκειο Θεσσαλονίκης στις 25 Φεβρουαρίου, χωρίς να έχει υποβληθεί εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος στην αρμόδια υπηρεσία εκ νέου αίτημα χορήγησης άδειας εισόδου για τη συγκεκριμένη ημερομηνία από τη διεύθυνση του σχολείου. Και όπως αντιλήφθηκα μόλις τώρα υπήρχε αξίωση να ενταχθεί αυτή η ομιλία στο πλαίσιο του μαθήματος. Σας πληροφορώ ότι το σχολείο, το κοσμικό δημοκρατικό σχολείο της χώρας, δεν είναι δυνατόν να δίνει βήμα μαθημάτων σε οποιοδήποτε τρίτο παράγοντα ο οποίος δεν είναι εκπαιδευτικός. Προφανώς αν αυτή ήταν η αξίωση, μετά την αναβολή της πρώτης, που είχε δοθεί άδεια από το Υπουργείο, να δοθεί η ομιλία μέσα στο μάθημα των θρησκευτικών, ορθώς το Υπουργείο δεν έδωσε, παρότι δεν υπήρξε όπως επισημαίνω αίτημα συγκεκριμένο, όπως προβλέπει ο κανονισμός να υπάρξει άδεια.
Το τονίζω: Εκδηλώσεις πρέπει να γίνονται στα σχολεία εκτός διδακτικού χρόνου και με βάση την ευθύνη των καθηγητών, του συλλόγου διδασκόντων και του Υπουργείου. Δεν πρόκειται όμως να μετατραπούν τα σχολεία, το διδακτικό πρόγραμμα σε μία αγορά ομιλιών της μίας ή της άλλης κατεύθυνσης. Το δημόσιο σχολείο έχει την ευθύνη για το περιεχόμενο των μαθημάτων. Δεν είναι δυνατόν να εκχωρήσει αυτή την συνταγματικά, εκ του συντάγματος, απονεμηθείσα ευθύνη, αυτή την πολιτικά νομιμοποιημένη ευθύνη λειτουργίας του υπουργείου σε οποιοδήποτε τρίτο εκτός σχολείου. Αυτό προϋποθέτει κατά τη γνώμη μου - αν εκχωρούσαμε αυτή την ευθύνη - πράγματα που και εσείς δεν ήταν σίγουρο ότι θα προσυπογράφατε. Την μία ο κύριος Χατζηνικολάου, την άλλη ο κύριος άλλος και ούτω καθ’ εξής.
Δεν εξομοιώνω αλλά το αξίωμα του καθενός δεν σημαίνει ότι του δίνει τη δυνατότητα να εισέρχεται και να κάνει μάθημα στο σχολείο. Το μάθημα είναι δουλειά του καθηγητή, στο πλαίσιο του προγράμματος του σχολείου. Η άλλη λειτουργία που μετατρέπει το σχολείο σε μία αγορά που δίνει τη δυνατότητα στον καθένα να λέει ότι θέλει - σεβαστά αυτά που λέει- αλλά να βγαίνει και να τα πουλάει κιόλας, έχουμε και τέτοια ζητήματα, να προσπαθούν κάποιοι να μετατρέψουν το σχολείο σε ένα ανοικτό πωλητήριο διαφόρων πραγμάτων, δεν μπορούμε να το δεχτούμε.
Υπάρχουν κανόνες για την εύρυθμη σχολική λειτουργία. Το σχολείο πρέπει να είναι ανοικτό επειδή ανοικτό σχολείο σημαίνει δημοκρατικό σχολείο κοινωνικά αναζωογονούμενο και βεβαίως ο κ. Χατζηνικολάου που αναφερθήκατε νωρίτερα και άλλοι έχουνε δικαίωμα και εμείς έχουμε καθήκον να έρθει στο σχολείο και να μιλήσουν στα παιδιά, εκτός διδασκαλίας σε εκδηλώσεις που θα διοργανώνουν οι σύλλογοι καθηγητών. Έκτος ωραρίου διδασκαλίας. Σε αυτό είμαι σαφής και αφορά τους πάντες γιατί αλλιώτικα επαναλαμβάνω ο καθένας θα θέλει να υποκαθιστά ή και να επιτηρεί τους καθηγητές και αυτού του πράγματος υπήρξαμε μάρτυρες.
Υπήρξε μητροπολίτης ο οποίος επί επτά συνεχείς εβδομάδες πήγαινε σε σχολεία της περιοχής του για να μιλάει στο μάθημα των θρησκευτικών μαζί με τον θεολόγο. Ούτε αυτό είναι ανεκτό: Η επιτήρηση των καθηγητών από εξωδιδακτικούς παράγοντες. Το σχολείο επαναλαμβάνω είναι κοσμικό και δημόσιο σχολείο. Αποκλείεται να εκχωρήσουμε αρμοδιότητες που το Σύνταγμα και η Συντεταγμένη πολιτεία έχουν αναθέσει στο σχολικό σύστημα, από το σύλλογο των καθηγητών ως το υπουργείο Παιδείας. Αυτή είναι η άποψη μας, ανοικτό σχολείο ναι, με κανόνες όμως οι οποίοι δεν παραβιάζουν την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου. Και κάτι τελευταίο, είμαστε ένα μήνα περίπου πριν τελειώσουν τα μαθήματα, 16 Μάιου είναι οι εξετάσεις, μετά το Πάσχα δεν υπάρχει πλέον σχολείο. Είναι δυνατόν τις τελευταίες μέρες, τον τελευταίο αυτό μήνα να αρχίσουμε να χάνουμε ώρες μαθημάτων για να κάνουμε εκδηλώσεις;
Όχι. Πρέπει να υπάρχει στον χρόνο ένας προγραμματισμός και μία διασπορά των εκδηλώσεων από την αρχή της χρονιάς μέχρι σε κάποιο σημείο έως εδώ; Βεβαίως. Επαναλαμβάνω και τονίζω: Ανοικτό και κοινωνικό δημοκρατικά αναζωογονούμενο σχολείο, όχι όμως επαναλαμβάνω εις βάρος των μαθημάτων.
Στη δευτερολογία του ο υπουργός Παιδείας ανέφερε:
Ο κ. Βορίδης μας έχει συνηθίσει σήμερα από ότι κατάλαβα σε αναφορές που αλλοιώνουν το πνεύμα της Καινής Διαθήκης. Δεν θα αρχίσω και εγώ αναφορές για «τάφους κεκονιαμένους» και ούτω καθ’ εξής. Θα μείνω επί της ουσίας των θεμάτων που θίγουμε. Πράγματι στη χώρα μας υπάρχει επικρατούσα θρησκεία. Επ’ αυτού υπάρχει μία συζήτηση συνταγματολόγων, αν το «επικρατούσα» έχει να κάνει με διαπιστωτική άποψη, δηλαδή ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών πιστεύει στην Ορθοδοξία ή έχει να κάνει με ρύθμιση, δηλαδή ότι έχουμε μία κρατική θρησκεία. Το αφήνουμε αυτό, είναι ένα θέμα που αφορά τη συνταγματική αναθεώρηση και όχι τη συζήτηση μας σήμερα.
Το θέμα περί εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης. Ο κύριος Χατζηνικολάου που ακριβώς μπαίνει στην εθνική ή θρησκευτική συνείδηση; Όταν θα έμπαινε να κάνει μάθημα για την βιοηθική όπως είπατε. Δεν το βλέπω, που; Όταν μιλάμε για εθνική συνείδηση και θρησκευτική συνείδηση δεν εννοούμε προσηλυτισμό. Δεν εννοούμε κατηχητικό. Εννοούμε μία παρουσίαση του φαινομένου της θρησκείας, μία παρουσίαση της ορθόδοξης θρησκείας που είναι η αιχμή σήμερα, από άποψη πίστης στη χώρα μας. Καμία αντίρρηση. Τα πολιτιστικά συμφραζόμενα της ορθοδοξίας και όχι κατηχητικό δογματική και ομολογιακό μάθημα. Αυτή είναι η άποψη μας και όχι μόνο η δική μας.
Σας υπενθυμίζω ότι η κα Γιαννάκου, Υπουργός Παιδείας το 2005 του κόμματος σας, μάλλον τότε εσείς δεν ήσασταν στη Νέα Δημοκρατία αλλά θα το ακούσετε δεν πειράζει, θα το ανεχθείτε, η κα Γιαννάκου λοιπόν απαγόρευσε τις εξομολογήσεις στα σχολεία. Λέτε να τις απαγόρευσε παραβιάζοντας το Σύνταγμα, που μιλούσε για επικρατούσα θρησκεία; Όχι. Διότι η κα Γιαννάκου και όλοι οι πολιτικοί υπεύθυνοι στο Υπουργείο Παιδείας έχουμε μία αρχή, την αρχή που λέει ότι το σχολειό είναι ουδετερόθρησκο είναι κοσμικό είναι δημοκρατικό. Δεν είναι θρησκευτικά υποτελές.
Βεβαίως η Ορθοδοξία πρέπει να διδάσκεται, όχι με το να μπαινοβγαίνουν αρχιερείς και ιερείς στα σχολεία. Υπάρχουν οι εκπαιδευτικοί θεολόγοι με βάση το ωρολόγιο πρόγραμμα να διδάξουν τα θρησκευτικά. Σε αυτό μπορούμε να συνεννοηθούμε; Γιατί αλλιώς όχι μόνο ο κ. Πικετί αλλά και άλλοι με μικρότερη επιστημονική εμβέλεια θα ζητούν να μπαίνουν στα σχολεία μέσα. Και τότε τι σχολεία θα έχουμε;
Ανοικτό σχολείο ναι, αλλά με κανόνες δημοκρατίας, για αυτό υπάρχουν τα αρμόδια όργανα διοίκησης των σχολείων, υπάρχει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής το οποίο θα καθορίζει τους όρους για το πώς να πηγαίνει καθένας σε εκδηλώσεις αλλά μακριά, επαναλαμβάνω, από το ωρολόγιο πρόγραμμα διδασκαλίας.
Τελευταίο θέμα: Κοιτάξτε είπατε και γράφετε εδώ ότι με ρωτάτε, όπως είπατε νωρίτερα, αν έχουμε αποφασίσει να θέσουμε υπό διωγμόν από το εκπαιδευτικού μας σύστημα όσους φοράνε ράσα. Όχι. Ράσα φορούν πολλοί καθηγητές, εκπαιδευτικοί, τους τιμούμε, θεολόγοι φιλόλογοι είναι και κάποιοι καλοί μαθηματικοί νομίζω. Τους τιμούμε. Αλίμονο αν το ράσο φτιάχνει ένα απαγορευτικό. Αλλά το ζήτημα είναι άλλο. Όσοι είναι καθηγητές με οποιαδήποτε αμφίεση στο σχολείο μέσα, ποιο πρόγραμμα κάνουν; Του υπουργείου Παιδείας, έστω ένα curriculum και ας μην είναι πολύ συγκεκριμένο, ή ο καθένας εισέρχεται και βρίσκει κόσμο κάνοντας τα κηρύγματα του. Αυτό είναι κρίσιμο θέμα. Αν δεν απαντήσουμε σε αυτό το ζήτημα φοβούμαι ότι δεν πρόκειται να μιλήσουμε σοβαρά για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης στην χώρα μας.
Τελειώνω: Ανοικτό σχολείο, ναι αλλά δεν γίνεται να θεωρήσουμε ότι θα είναι χωρίς τους κανόνες του σχολείου. Τελειώνοντας σας λέγω ότι ο κύριος Χατζηνικολάου δεν εμποδίστηκε, του δώσαμε άδεια, δεν πήγε. Τη δεύτερη φορά δεν υπέβαλε γραπτό αίτημα στο σχολείο αλλά προφορικό. Και από ό,τι είδα - αν ισχύει αυτό που κατάλαβα από την ομιλία σας – προφορικά, για να δικαιολογήσει την παρουσία του κ. Χατζηνικολάου στο πλαίσιο του μαθήματος. Αυτό δεν θα γινόταν αποδεκτό. Είμαι σαφής. Την πρώτη φορά δεν υπήρχε τέτοιο αίτημα αλλά εκδήλωση για να πάει να μιλήσει και ο κ. Χατζηνικολάου και οποιοσδήποτε μπορεί να κριθεί από το σύλλογο των καθηγητών ότι μπορεί να προσφέρει κάτι. Τη δεύτερη φορά δεν υπάρχει γραπτό αίτημα, το ξαναλέω, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος και υπάρχει η προφορική αξίωση, όπως κατάλαβα από εσάς, να διδάξει. Ε, λοιπόν δεν θέλουμε να υπάρχουν τέτοια φαινόμενα που υπονομεύουν, από ότι κατάλαβα, τη λειτουργία του σχολείου και δεν αναφέρομαι στο συγκεκριμένο γεγονός, μιλάω γενικότερα.
Ευχαριστώ.
