16-04-16 Εθνικός Διάλογος για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση
Ο Εθνικός και Κοινωνικός Διάλογος για την Παιδεία και το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ημέρες Προβληματισμού» διοργάνωσε σήμερα στο υπουργείο συνάντηση με τα επιμελητήρια, τις επαγγελματικές ενώσεις και τα συνδικάτα με θέμα «Προβληματισμοί και Συνέργειες – Δικαιώματα και Συνευθύνη: Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Μαθητεία, Πιστοποίηση Τίτλων και Προσόντων».
Κατά την έναρξη των εργασιών ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκος Φίλης, τόνισε:
Ευχαριστώ για την πρόσκληση και κυρίως για τη διοργάνωση, επειδή αφορά ένα θέμα που λίγο συζητείται. Το θέμα της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης- κατάρτισης είναι το μεγάλο απωθημένο όλων των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων του 20ου αιώνα στη χώρα μας. Το 1932 η μεταρρύθμιση Γεωργίου Παπανδρέου δεν το αντιμετώπισε. Το 1965 η δεύτερη μεταρρύθμιση Γεωργίου Παπανδρέου δεν το αντιμετώπισε. Ο Γεώργιος Ράλλης με το 309 καθιέρωσε το Τεχνικό Λύκειο αλλά δεν υπήρχε στην πράξη αντιμετώπιση του θέματος.
Διάσπαρτα τα σχολειά Τεχνικής, Μέσης και Ανώτερης Εκπαίδευσης, υπήρχαν σχολεία πολλά από τα οποία δεν είχαν λόγο ύπαρξης. Με μοναδική εξαίρεση τα Πολυκλαδικά Λύκεια, που στο επίπεδο της μέσης εκπαίδευσης προσπάθησαν να απαντήσουν στο ζήτημα αυτό, διαμορφώνοντας ένα ελκυστικό σχολείο για παιδιά και όχι ένα σχολείο Β΄ κατηγορίας. Με εξαίρεση αυτό το μικρό διάλειμμα των Πολυκλαδικών, που όμως δεν είχε συνέχεια και κυρίως εντάχθηκε αυτή η μεταρρύθμιση των πολυκλαδικών σε μία γενική τάση που ήταν πιο πολύ συζήτηση και επίθετα παρά ουσία και πολιτικές επιλογές.
Μετά από αυτό το διάλειμμα ήρθη η μεταρρύθμιση Αρσένη η οποία προκάλεσε, δικαιολογημένα, μεγάλες αντιδράσεις γιατί έσπρωξε σε μία πρώιμη ταξική επιλογή περίπου το 40% και κάτι των παιδιών στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στο Λύκειο, στα Τεχνικά Λύκεια τα υπόλοιπα στα Γενικά. Αυτή η αναλογία δεν συνοδεύεται με ελκυστικό Τεχνικό Σχολείο είναι αναλογία που βιώνεται, περίπου, ως κατασταλτική επιλογή. Δεν είναι τυχαίο ότι εκείνη τη περίοδο αυτό το μέτρο «υποστηρίχθηκε» άγρια από ΜΑΤ στα σχολεία. Και από την ποινικοποίηση των μαθητικών καταλήψεων, που αυτές τις μέρες προσπαθούμε να καταργήσουμε.
Κατόπιν ήρθε, στα ίδια χνάρια περίπου αλλά πιο ήπια, η μεταρρύθμιση της Νέας Δημοκρατίας, είχε προηγηθεί το διάλειμμα του Ευθυμίου.
Στην ουσία όμως αφέθηκε το θέμα αρρύθμιστο. Τώρα έχουμε αλλαγή ιστορικής περιόδου και όχι επειδή είναι ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση, αυτό είναι ένα από τα στοιχεία που ο ιστορικός του μέλλοντος θα εκτιμήσει. Αλλά επειδή διανύουμε τη κρίση.
Ειδικά το θέμα της Τεχνικής Εκπαίδευσης συναρτάται απόλυτα, άρρηκτα, μερικές φορές μηχανιστικά με το θέμα της ανάπτυξης και το πώς θα βγούμε από τη κρίση. Άρα η συζήτηση δεν πρέπει να έχει τις αδράνειες του παρελθόντος. Πρέπει να ξαναφτιαχτούν τα πάντα από την αρχή και να αφορούν τη δημιουργία ενός ολιστικού Τεχνικού Σχολείου, δηλαδή μία καθολική ματιά στη γνώση που θα προσανατολίζει όμως τα παιδιά και στη δυνατότητα μίας επαγγελματικής μαθητείας, πράγμα το οποίο σημαίνει μια σχέση με τους εργοδοτικούς και εργατικούς φορείς, βιομηχανίες κλπ. Επίσης πρέπει να ξανασκεφτούμε τί σημαίνει η άτυπη, στο μεγαλύτερο βαθμό, εκπαίδευση κατάρτισης.
Γιατί τα ΙΕΚ στο σύνολό τους αποτελούν μία μεταλυκειακή βαθμίδα που θα μπορούσε ένα μέρος από αυτή να ενταχθεί στον χώρο της λυκειακής εκπαίδευσης. Πχ, με το 4ο έτος μαθητείας, το οποίο συζητούμε σε αυτή τη πρόταση που έχει διατυπώσει το Υπουργείο, εν όψει της συζήτησης με τον ΟΟΣΑ και τη διαμόρφωση του συστήματος μαθητείας. Αλλά και τα ΤΕΙ είναι υπό συζήτηση. Υπάρχει μία διασπορά Τεχνολογικών Ιδρυμάτων σε όλη τη χώρα, ανώτατα. Κάποια από αυτά έχουν αντικείμενο που επικαλύπτονται από Πανεπιστήμια, ανώτατα και αυτά. Και εκεί υπάρχει μία ιστορία που κάποιος καταλαβαίνει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο ενιαία και δεν ανάγονται σε κριτήρια αξιοκρατίας και εκπαιδευτικής ποιότητας, είναι πιο σύνθετα.
Δηλαδή προκύπτουν θέματα, περισσότερο μέσα στη κρίση, όπως κατακρήμνιση των πνευματικών δικαιωμάτων κλπ.
Άρα η Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση, ο μεγάλος ασθενής από το απωθημένο που υπάρχει ως πρόβλημα όλο τον 20ο αιώνα για τη χώρα μας, έχει διαμορφώσει και ιδεολογικές αγκυλώσεις και μία τάση υπεραξιολόγησης της γενικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες και μία υποβάθμιση της τεχνολογικής εκπαίδευσης τουλάχιστον της μη πανεπιστημιακής. Για αυτή τη πρακτική, η οποία έχει σαφώς και ιδεολογικές προεκτάσεις, καλούμαστε να ορίσουμε έναν ορίζοντα ανάπτυξης, βήμα-βήμα μέσα στη κρίση. Τονίζω, το νέο στοιχείο της συγκυρίας, να το αντιμετωπίσουμε.
Βεβαίως, δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κανένα πρόβλημα αν δεν σκεφτούμε τους εκπαιδευτικούς. Και βεβαίως η Τεχνολογική Εκπαίδευση είναι πλούσια σε ειδικότητες εκπαίδευση, όμως δεν είναι δυνατόν να συνεχιστεί ο κατακερματισμός των ειδικοτήτων.
Πρέπει να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα εργασίας των εργαζομένων εκπαιδευτικών στη Τεχνική Εκπαίδευση. Από τη δική μου μαθητική και φοιτητική εμπειρία οι καλύτεροι και οι καλύτερες του θετικού τμήματος στο σχολείο μου συνέχιζαν τις σπουδές τους στα πολυτεχνεία.
Ήξεραν πολύ καλή Φυσική και πολύ καλά μαθηματικά αλλά δεν μπορούσαν να διδάξουν Μαθηματικά και Φυσική στη Τεχνική Εκπαίδευση. Προκύπτει ένα ερώτημα, γιατί περιχαρακώνουμε τα αντικείμενα; Χρειάζεται κάποια διδακτική μόρφωση νωρίτερα; Το ίδιο ισχύει και για τους άλλους, φυσικούς και μαθηματικούς. Τότε να το κάνουμε. Αλλά γιατί πρέπει να έχουμε ένα Τεχνικό Λύκειο όπου στη μία τάξη υπάρχει ο μηχανικός που μπορεί να κάνει μαθήματα μηχανικής κατεύθυνσης και δίπλα στην άλλη τάξη δεν υπάρχει μαθηματικός ή φυσικός και δεν μπορεί ο μηχανικός να κάνει μάθημα, ο μηχανικός μαθηματικά ή φυσική.
Παραλογισμοί που υπακούουν σε συντεχνιακές αντιλήψεις και δυστυχώς υπακούουν σε μία αντίληψη ότι το δικαίωμα στην εργασία, που είναι ιερό και απαραβίαστο, δεν είναι δυνατόν να απολυτοποιείται έναντι του δικαιώματος για μία εκπαίδευση προς όφελος συνολικά της κοινωνίας. Χρειάζεται συναρμογή και σύνθεση δικαιωμάτων. Δεν είναι δυνατόν να απολυτοποιείται το ένα εις βάρος του άλλου.
Σας ευχαριστώ που ήρθατε σήμερα εδώ και πιστεύω ότι τα αποτελέσματα της συζήτησής σας θα γίνουν αντικείμενο ενός ευρύτερου διαλόγου. Το έχουμε ανάγκη.
